İthalat Türleri, İthalat Ödeme Şekilleri

İthalat türleri, yöntemine ve ödeme şekline göre çeşitlere ayrılmaktadır. Herhangi bir ürün veya eşyayı ülkeye getirmeden veya satın almadan önce ithalat ve türleri iyi bilmeniz gerekiyor. İthal edeceğiniz ürün veya eşya için hangi şartların geçerli olduğunu, hangi vergileri ödeyeceğinizi veya vergiden muaf olduğunu iyi araştırmanızda yarar vardır.

İthalat Türleri Nelerdir?

Belli Bir Özellik Arz Etmeyen İthalat

Kısaca ithalat olarak bilinen dış alım sürecidir. En sık tercih edilen tür olup, normal mevzuatlar çerçevesinde yapılıyor. Herhangi bir koşul yoktur. Vergi numarası ve TC kimlik numarası olması yeterlidir.

İzne Bağlı İthalat

Ticaret Bakanlığı, ithal edilecek ürünlere, eşyalara sınırlamalar getirmiştir. İthalat Tebliğleri ve Ürün Güvenliği ve Denetimi Tebliğleri'ne göre bazı ürünler izne bağlı olarak ithal edilmektedir. İzne bağlı ithalat da kendi içinde geçici ve ön izne bağlı eşyalar olarak ikiye ayrılıyor.

Geçici; Ülke içinde üretilemeyen veya monte edilemeyen parçalar yurt dışına ihraç edilip, işlemler sonucunda yurda geri getirilmesi işlemidir.

Ön İzne Bağlı Eşyaların Dışarıdan Alımı; Farklı ilaçlar, ateşli silahlar, kimyevi maddeler gibi eşyalar ön izne bağlıdır.

Bedelsiz İthalat

Ticari  kazanç amacı gütmeyen ithalat türüdür. Vergisi olmayan malların yurda getirilmesidir. Kişiye özel eşyalar, kişiye ait özel eşyalar, motorlu/motorsuz  özel araçlar, kanuni ikametgah, ikametgahın nakli bedelsiz ithalata girmektedir.

Teşvikli İthalat

Yeni bir ürün veya eşya üretimi, ihracatı sürecinde tüm vergi ve KDV'den muaf tutulması, üreticilerin teşvik edilmesi türüdür. Yatırım teşvik sistemi veya dahilde işleme rejimi çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. Örneğin ihraç edilmek üzere üretilen bir makine veya eşyanın bazı parçalarının ithal edilmesi durumunda ithal edilen parçalar vergiden muaf tutulmaktadır.

İthalat Çeşitlerine Örnekler

İthalat çeşitlerine örnekleri şu şekilde verebiliriz:

• Buğday, ayçiçek yağı, otomotiv ürünler belli bir özellik arz etmeyen ithalat türüne girmektedir. Vergi numarası olan özel ve tüzel kişiler herhangi bir özel izin almadan bu tür ürünlerin ithalatını gerçekleştirebilir.
• İlaç, silah, kimyevi maddeler gibi ürünlerin ithalatı ön izne tabidir. İlgili bakanlıktan izin almadan bu ithalatı gerçekleştiremezsiniz.
• İhraç edilecek ürünün imalatında yurt dışından kiralanan bir makine geçici ithalata örnektir. Kira süresi bitince makine geri gönderilir.
• Yurt dışından ikametini Türkiye'ye taşıyan bir kişinin özel eşyaları bedelsiz ithalata girer.

Farklı İthalat Türleri Nelerdir?

Belge karşılığı, kredili, geçici kabullü, Ankonsinyasyon (Satışın yapılması ve tarafların belirlediği vade sonunda mal bedelinin transfer edilmesi şartıyla gerçekleştirilen ithalat) ithalatlar, farklı ithalat türlerine örnektir.

Farklı İthalat Türleri Arasında Hangisi Gösterilemez?

Bedelsiz, izne bağlı, teşvikli ve ticari ithalat çeşitleri farklı ithalat türleri arasında gösterilmez. Vergi numarası, TC kimlik numarası olan, ithal lisansına sahip kişi veya kuruluşlar tarafından gerçekleştirilebilir.

İthalat Ödeme Şekilleri

İthalat işleminde birbirinden farklı ithalat ödeme seçenekleri mevcuttur. İthalat işlemi sürecinde ödemenin nasıl yapılacağı taraflar tarafından belirlenir. Ödeme şekline göre de ithalatın farklı çeşitleri bulunuyor.

Akreditifli ithalat

İthalat ödeme çeşitlerinde akreditif şartlı bir banka kredisidir. İthalat yapacak kişinin garantörü olarak görülür. Satıcıya, alıcının ödemeyi yapacağının garantisini verir. Bu ödeme şekli de kendi içinde farklı ödeme yöntemlerine sahiptir.

Teyitli/teyitsiz, devreden, devredilebilir, teminat akreditif, karşılıklı, akreditifli ithalatın farklı çeşitleridir.

Mal karşılığı İthalat (Açık Hesap)

İthalat ödeme çeşitlerinde alıcının gümrük işleminden sonra malın bedelini ödediği yöntemdir. Alıcı için avantajlı, ihracatçı için riskli bir ithalat işlemidir.

Vesaik Mukabili (Tahsil) Ödeme

İthalat ödeme çeşitlerinden vesaik mukabili ödeme şeklinde satıcı mallara ait belgeleri kendi bankası aracılığıyla alıcının bankasına gönderir. Alıcı ödeme yapmadan veya vadeli işlemlerde poliçeyi kabul etmeden bu belgeleri bankadan alamaz.

Peşin Ödeme

Peşin ödeme ithalat ödeme çeşitlerinin bir başka şeklidir. Alıcı, malların yüklemesi gerçekleşmeden veya yükleme evraklarını teslim almadan malın bedelini ödemesidir. Bu ödeme şeklinde karşı firmaya gerçekten güven duymak önemlidir.

Kabul Kredili Ödeme

Kabul kredili ödeme ithalat ödeme çeşitlerinde başka bir yöntemdir. İthalatın poliçe veya bono karşılığında vadeli olarak gerçekleşmesini sağlayan ödeme şekli olarak geçmektedir.

İthalat sürecinizde bu ödeme yöntemlerinden en uygun olanını seçebilmeniz adına ithalat danışmanlarımıza danışabilirsiniz.

İthalat Kredisi Çeşitleri

Bankalar, ithalat yapacak kurum, kuruluş veya işletmelere farklı ödeme yöntemlerine sahip ithalat kredisi türleri sunuyor. Bu krediler nakdi olduğu gibi gayrinakdi de olmaktadır. Gayrinakdi kredi, alıcının, malın ücretini ödeyeceği garantisi veren teminat ürünüdür. Bu kredi türüne;

• Teminat mektubu
• Akreditif (vadeli/vadesiz)
• Kabul ve Aval kredisi
• İthalat Garantisi Kredisi,
• Post Finansman Kredisi
• Leasing girmektedir.

Bedelli İthalat Türleri

Bedelli ithalat, ithal edilen malların bedellerinin ithalattaki ödeme şekillerinden biriyle yurt dışına döviz transferiyle  gerçekleştirilen ithalat yöntemidir. 2020 yılında yayınlanan İthalat Genelgesinin 2. maddesinde ithalat bedelleri açıkça belirtilmiştir. Buna göre bedelli ithalat türleri;

• Akreditifli Ödeme
• Vadeli Akreditifli Ödeme,
• Vesaik Mukabili Ödeme,
• Mal Mukabili Ödeme,
• Kabul Kredili Akreditifli Ödeme,
• Kabul Kredili Vesaik Mukabili Ödeme,
• Kabul Kredili Mal Mukabili Ödeme,
• Peşin Ödeme,
• Banka Ödeme Yükümlülüğü (BPO) şekillerine göre gerçekleştiriliyor.

İthalat Akreditif Çeşitleri

Akreditif, bir bankanın ithalatta bulunacak özel ve tüzel kişilere belirli şartlar karşılığında açtığı kredili hesaptır.  Milletlerarası Ticaret Odasının yayınladığı "Akreditiflere İlişkin Birörnek Usuller ve Uygulama Kuralları" (UCP 600) broşürüne tabidir. Ödeme türüne göre farklı çeşitleri bulunmaktadır.

• Görüldüğünde Ödemeli Akreditif (At Sight Payment L/C); Akreditif şartlarına uygun belgenin (vesaik), yetkili bankaya ulaşması sonucunda ödemenin yapılmasıdır.
• Vadeli Akreditif (Deferred Payment L/C); Akreditif şartlarına uygun belgenin (vesaik), yetkili bankaya ulaşması sonucunda akredifte belirlenen ödeme vadesinde ödeme yapılacağını ön gören yöntemdir.
• Karışık Ödemeli Akreditif (Mixed Payment L/C); Birden fazla ödeme yönteminin uygulandığı akreditiftir.
• Teyitsiz Akreditif (Unconfirmed L/C); Bu akreditifte amir banka dışında herhangi bir banka ödeme garantisi taşımaz.
• Teyitli Akreditif (Confirmed L/C); Amir bankanın, dönülemez akreditifini ihbar eden bankaya, teyit eklemesi yönünde talimat vermesi, ihbar bankanın da talimatı kabul etmesi yöntemidir.
• Rotatif-Devreden Akreditif (Revolving L/C); Alıcı ile satıcı arasında süreklilik gösteren ticarette uygulanmaktadır. Her defasında yeni akreditif açma yerine kararlaştırılan süre boyunca tüm yüklemeleri kapsayacak bir akreditif açılmaktadır. Otomatik olarak yenilenmektedir. Bu tür akreditifler zamana veya miktara bağlı olarak açılıyorlar.
• Kabul Kredili Akreditif; Akreditif şartlarına uygun belgenin ibrazında yetkili banka üzerine keşide edilen vadeli poliçenin kabul edilmesi, poliçenin vadesinde ödenmesine imkan verilmesidir.
• Teminat Akreditifi (Standby L/C);  Teminat mektubu niteliği taşıyan akreditiftir. Alıcının yükümlülüklerini/ödemeyi yerine getirememesi durumunda ödeme güvencesi sağlar.
• Red-Clause Akreditif; Alıcının satıcıya malın tutarının bir kısmını veya tamamını ödemesine imkan veren akreditiftir. Bir ön finansman olarak da nitelendirilebilir. Akreditif metnine kırmızı mürekkeple yazılarak belirtilir.

İthalat, bir ülkenin yetersiz hammadde ve kaynak ihtiyacının karşılanması bakımından çok önemlidir. İthalatın nasıl ve ne şekilde yapılacağı Gümrük Kanunu, Ticaret Kanunu, ithalat genelgesi gibi kanun ve yönetmeliklerde açıkça belirtilmiştir. Hangi ürünlerin ithalata konu olduğu, ithalatın hangi yöntemlerle, ödemenin nasıl yapılacağı uzmanlık ve deneyim isteyen işlemlerdir. Peşin, vadeli, teminat mektuplu, garantili (amir banka, teşvikli ithalat türleri bulunmaktadır. Son yıllarda alıcı ile satıcıyı garanti altına alan akreditif olarak adlandırılan kredili hesaplar kullanılmaktadır.