Denizyolu taşımacılığı ile ilgilenen herkes için bilinmesi, tanınması ve gerekli zamanda kullanılması gereken birçok belge vardır. Malı taşıyacak olan firma ile yükleten firma arasında yapılan ve taşıma sözleşmesine dayanan bu belgeler, uluslararası denizyolu taşımacılığı belgeleridir.
Taşımacılık dünyası sizin için yeniyse veya düzenli olarak insanlardan çok yüklerle zaman geçiriyorsanız, taşımacılığın karmaşık bir süreç olabileceğini biliyor olmalısınız. Denizyolu yük taşımacılığı belgeleri, nakliye sürecinin sorunsuz bir şekilde işlemesi için birçok form, belge ve rapora dayanır.
Deneyimli birisi olsanız dahi hatırlamanız gereken çok şey olabilir. Öyleyse yüklerinizi taşımadan önce bilmeniz gereken bazı belgelere göz atalım.
Deniz taşımacılığı ile ilgili taraflar arasında hak ve yükümlülükleri gösteren bu belgeler, bir tür sözleşme olarak da ifade edilebilir. Herhangi bir anlaşmazlık durumunda ise bu belgelere ihtiyaç duyulmaktadır.
Deniz konşimentosu, gönderici ile taşıyıcı arasında, denizaşırı sevk edilmesi gereken söz konusu maddeler için makbuz görevi gören yasal bir sözleşmedir. Sevkiyat sürecine dahil olan tarafları, sevk edilen eşyaların tanımı ve yönlendirme detayları ile birlikte tanımlar.
Denizyolu taşımacılığı belgeleri arasında yer alan A.TR dolaşım belgesi, sanayi malları için AB üyesi ülkeler ile Türkiye arasında tercihli gümrük vergisi tarifelerini kolaylaştıran bir sertifika olarak tanımlanabilir.
ATR dolaşım sertifikaları yalnızca AB üye ülkelerine özeldir. Ancak, Türkiye'nin ticaret ortaklarıyla kurduğu başka ikili anlaşmaların da bulunduğunu belirtmek önemlidir. Ancak, ATR dolaşım sertifikası yalnızca AB üye ülkeleri için geçerlidir.
Çoğu sanayi ürünü, Türkiye'ye ithal edilen AB'den ihraç edildikleri veya serbest dolaşıma sokuldukları sürece muafiyete hak kazanırlar. Bazı endüstriyel ürünlere örnek olarak tekstil ürünleri, makineler veya mamul mallar verilebilir. Hariç tutulan kalemler, tarım ürünleri, kömür ve çelik ürünleridir.
Avrupa Birliği ve belirli AB üyesi olmayan ülkeler arasındaki farklı tercihli anlaşmalar, şirketlere 'tercihli' menşeli malları ithal ederken avantajlı oranlar sağlar. Malların tercihli menşei, ihracatçı ülkedeki gümrük makamları tarafından verilen bir sertifika ile belirlenmelidir. Bu sertifika gümrükleme sırasında ibraz edilmelidir.
İthalatçının bu tercihli oranları alabilmesi için ihracatçı, ihraç edilen malların tercihli menşeini EUR.1 Dolaşım Sertifikası veya uygun olduğu durumlarda fatura beyanı şeklinde kanıtlamalıdır.
Bazı anlaşmalar 'ithalatçının bilgisi' kavramına atıfta bulunur, yani menşe kanıtı ithalatçı tarafından sağlanmalıdır.
Tercihli menşe belgesi bazen bir menşe faturası beyanı ile değiştirilebilir.
Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi kapsamında, 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren yalnızca kayıtlı ihracatçılar tarafından düzenlenen fatura beyanları (REX sistemi) geçerli kabul edilmektedir.
Üretici, tüccar, KOBİ veya büyük bir grup olmaları fark etmeksizin herhangi bir AB ihracatçısına onaylı ihracatçı statüsü verilebilir. Öte yandan, kayıtlı ihracatçı statüsü yalnızca belirli AB tercihli anlaşmalarında sağlanmaktadır. Karayolu taşımacılığı, havayolu taşımacılığı gibi tüm taşıma türlerini ve gerçek ve tüzel kişileri kapsamaktadır.
Menşe Şahadetnamesi ithalat-ihracat prosedüründe kullanılan belgelerden biridir. Malların menşe ülkesini belirtir. Menşe Şahadetnamesi düzenlenmesine başvurmak ihracatçının yükümlülüğündedir. Bununla birlikte, tüm işlemler için zorunlu değildir.
Bir ithalatçının ülkesinin gümrük idaresi, ülkeden ülkeye farklılık gösteren belirli ürünler için bir Menşe Şahadetnamesi (C/O) sağlanmasını gerektirir.
Gümrük idaresinin belirli bir ürün için Menşe Şahadetnamesi talep ettiği ve ithalatçının bunu sağlayamadığı durumlar vardır. Böyle bir durumda mallar piyasaya sürülmeyecektir. Belge, yalnızca Avrupa Birliği dışındaki ülkelerle ticaret yapan AB ülkeleri için değil, aynı zamanda AB içindeki bazı işlemler için de geçerlidir. Menşe Şahadetnamesi, Akreditif gerektiren uluslararası işlemlerin yapılmasını da güvence altına alır.
Menşe Şahadetnamesi tercihli ve tercihsiz menşe şahadetnamesi olmak üzere ikiye ayrılır.
Gümrük idareleri, tercihli anlaşmalar imzalayan ülkeler için, örneğin AB, NAFTA ve ASEAN üye ülkeleri için tercihli Menşe Sertifikaları düzenler. İndirimli vergi oranları ancak orijinal belgenin gümrük idaresinde ibraz edilmesi ve ticari faturaya atıfta bulunması durumunda uygulanabilir. Menşe Şahadetnamesi numarası ticari fatura üzerinde olmalıdır.
Menşe Şahadetnamesi için temel gereklilik, gümrük işlemleri içindir. İhraç edilen/ithal edilen mallar Menşe Şahadetnamesi ile birlikte gelmezse, malları kontrol etmekle görevli gümrük memuru malların antrepodan çıkmasına izin vermez. Menşe Şahadetnamesi, gümrük memuru tarafından ödenmesi gereken vergilerin belirlenmesi ve ihraç/ithal edilen eşyanın yasa dışı olup olmadığının kontrol edilmesi için kullanılır.
Tercihsiz Menşe Şahadetnamesi, diğer ülkelerdeki benzer kuruluşlarla işbirliği kurmuş olan ilgili ekonomik özerk kuruluş tarafından verilir. Böyle bir sertifika, üretim alanını tercihli olanla aynı şekilde tanımlar. Ancak, mallar tercihli işleme tabi değildir, yani ithalatçı indirimli vergi oranlarını kullanamaz. Bu tür bir belge, belirli bir ülkede bir ambargo uygulandığında tercih edilebilir.
Her iki Menşe Şahadetnamesi türü de çeşitli amaçlarla kullanılmaktadır ve bunların düzenlenmesi farklı yasal dayanaklarla yapılmaktadır. Belirli bir ihraç mal türü için hem tercihli hem de tercihsiz sertifika almak mümkündür. Sadece belirli düzenlemeler çerçevesinde, bir mal türü için iki tercih belgesi almak mümkündür. Bununla birlikte, bir iş sözleşmesi imzalanırken dikkate alınması gereken aynı tür belgelendirmenin iki orijinal nüshasını elde etmek mümkün değildir.
0 216 344 05 30 
0 546 577 79 06 